Feiten & Fabels
Is donker brood gezonder? Is volkorenbrood altijd van tarwe gemaakt? Kun je beter grof dan fijn volkoren eten? Hieronder zetten we de belangrijkste feiten & fabels over volkoren op een rijtje. Zo weet je nog beter wat je eet en hoe je je lijf een plezier doet door voortaan vaker voor volkoren te kiezen.
In Nederland wordt vooral volkorenbrood van tarwe gemaakt. Maar je kunt van elke graansoort de hele korrel vermalen tot volkorenmeel. Er bestaat dus ook volkorenrogge, volkorenmaïs, volkorengerst en volkorenhaver. Niet al deze graansoorten zijn even geschikt om brood van te bakken. Daarom worden ze in brood vaak in combinatie met tarwe gebruikt.
Volkorengraan bevat, naast voedingsvezel, van nature onder meer magnesium, ijzer, koper, zink en de vitaminen B1, B6 en foliumzuur en bijzondere ‘bioactieve stoffen'. Wat volkoren bijzonder maakt, is dat al deze voedingsstoffen samen lijken te werken om het lichaam gezond te houden. Volkoren is dus meer dan vezelrijk of met vezel verrijkt brood! Daarnaast kan een vezelrijk product ook vezels uit andere bronnen dan graan bevatten, zoals uit plantenwortels. Dat levert dan wel vezelrijke voeding op, maar niet met alle andere voedingsstoffen die de hele graankorrel biedt.
De graankorrel bestaat uit drie delen. Binnenin de meelkern, onderin de kiem en om het geheel het buitenste vlies: de zemel. De meeste goede voedingsstoffen zitten in de kiem en de zemel. Bloem is de vermalen meelkern van de graankorrel. Voor volkorenmeel wordt de héle korrel vermalen. Hierin zit dus de meelkern, maar ook de zemel en de kiem. In volkorenmeel zitten dus de meeste goede voedingsstoffen. Uit onderzoek blijkt dat dit, afhankelijk van de voedingsstof, 2 tot 20 keer zoveel is als in bloem.
Meergranenbrood kan, maar hoeft niet gezonder te zijn dan volkorenbrood. Gewoon volkorenbrood is gemaakt van 100% volkorenmeel: meel van de héle graankorrel dus. Daarom bevat het veel vezels, vitamines en mineralen. Meergranenbrood kán als basis volkorenmeel hebben. Dan heeft het minstens evenveel voedingswaarde als gewoon volkorenbrood. Zelfs nog iets meer door het gebruik van geplette graankorrels of zaden. Maar soms heeft meergranenbrood bloem als basis: meel van het binnenste van de graankorrel. Dan heeft het minder voedingsstoffen dan volkorenbrood, maar meestal wel meer dan witbrood.
Het eten van volkorenbrood is juist goed voor de darmwerking. Het is namelijk rijk aan voedingsvezel. De vezels in volkorenbrood binden ze zich met het water in de voeding waardoor je een zachte ontlasting krijgt. Daarnaast zorgen ze ervoor dat je darmen in beweging komen en blijven. En dat de ontlasting, met de afvalstoffen die hierin zitten, makkelijk het lichaam kan verlaten. Daarbij is het wel belangrijk dat je voldoende drinkt. Het Voedingscentrum adviseert voor volwassenen 1,5 tot 2 liter drinkvocht per dag.
Grof en fijn volkoren bevatten beide de héle graankorrel: 100% volkoren. Beide soorten bieden dus alle voedingsstoffen van die hele graankorrel. Alleen bij de grof volkorenbrood is de korrel minder fijn vermalen en zitten er vaak ook hele, zichtbare korrels in het brood. Het enige voordeel wat je hiervan zou kunnen hebben, is dat het dwingt tot beter kauwen en langzamer eten, wat gunstig kan zijn voor de vertering. Aan de andere kant is dit bij deze soort ook meer nodig: je zult de korrels stuk moeten kauwen om alle voedingsstoffen te benutten.
Vroeger bestond een ezelsbruggetje voor welk soort brood de meeste vezels bevat: ‘Hoe donkerder het brood, hoe meer vezels'. Dat gaat tegenwoordig niet meer op door het gebruik van moutmeel en gekaramelliseerde suiker. Die geven brood wel een donkere kleur en een specifieke smaak, maar bieden weinig extra voedingsstoffen. Ook zijn er nieuwe tarwesoorten op de markt, waarvan de zemelen niet bruin maar lichtgeel of wit zijn. De kleur van een brood zegt dus niets over het gehalte vezels, vitaminen en mineralen. De ingrediënten doen dit wel! Het is vooral belangrijk om te weten of een brood voornamelijk van bloem is gemaakt, van volkorenmeel of van een combinatie daarvan. Daarnaast leveren toegevoegde zaden, noten en vruchten nog extra voedingsstoffen.
Het Voedingscentrum laat met Het Nieuwe Eten zien hoe makkelijk het is om je eetpatroon in kleine stapjes gezonder te maken. Eén zo'n stapje is vaker kiezen voor volkorenbrood. Eet je nu meestal bruinbrood, dan is de stap naar fijn volkoren niet groot. En wel een heel stuk gezonder! Ben je gewend vaak witbrood te eten en vind je de overstap naar volkoren moeilijk? Dan is de keuze voor bruinbrood, met meestal zo'n 50% volkorenmeel, al een goede stap naar een gezondere voeding. Meer weten over Het Nieuwe Eten? Ga naar www.hetnieuweeten.nl
Deze misvatting hangt samen met de aanwezigheid van fytinezuur in volkorenmeel: een stof die mineralen zoals ijzer aan zich bindt en daardoor de opname ervan in je bloed tegengaat. Een deel van het fytinezuur in volkorenmeel wordt echter al afgebroken tijdens het rijzen van het brood. Bij een normaal gevarieerd eetpatroon zorgen fytinezuurrijke voedingsmiddelen zelden voor een tekort aan mineralen. Bovendien bevat volkorenbrood niet alleen meer fytinezuur, maar ook meer mineralen en meer andere belangrijke voedingsstoffen, zoals vitaminen en voedingsvezel. Fytinezuur heeft daarnaast ook een positieve eigenschap: het bindt stofjes aan zich die schadelijk voor ons kunnen zijn, om daarna via de ontlasting ons lichaam te verlaten.
Het kenmerk 100% volkoren
Volkorenbrood is niet altijd makkelijk te herkennen. Bijvoorbeeld omdat het zelfs lichter van kleur kan zijn dan bruin- of meergranenbrood. Daarom is er vanaf nu het kenmerk ‘100 % VOLKOREN'. Dat zul je op steeds meer plaatsen tegenkomen. Zo kun je voortaan vaker en makkelijker kiezen voor volkoren!
De kleur van brood zegt niets over de voedingswaarde ervan. Voor brood wordt bloem, volkorenmeel of een combinatie daarvan gebruikt. Bloem is het vermalen binnenste van de graankorrel. Voor volkorenmeel wordt de héle korrel vermalen. Hierin zitten de meeste goede voedingsstoffen. Dus: hoe meer volkorenmeel, hoe gezonder. Hieronder zetten we de verschillende broodsoorten op een rij:
Witbrood is gemaakt van bloem. Dat komt uit het middelste deel van de graankorrel. Maar het grootste deel van de goede voedingsstoffen van een graankorrel zitten in de kiem en de zemel: het buitenste laagje. Witbrood heeft daarom minder voedingswaarde dan bruin- of volkorenbrood.
Bruinbrood of tarwebrood is een combinatie van witbrood en volkorenbrood. De bakker maakt het van bloem en volkorenmeel. Voor volkorenmeel wordt de hele graankorrel vermalen. Daardoor bevat bruinbrood meer voedingsstoffen dan witbrood.
Meergranenbrood - de naam zegt het al - maakt de bakker van meerdere graansoorten. Bijvoorbeeld van tarwe en maïs of gerst en rogge. De voedingswaarde van meergranenbroden kan erg verschillen. Sommige meergranenbroden hebben namelijk bloem als basis en andere 100% volkorenmeel.
Volkorenbrood wordt volledig gemaakt met het meel van de hele graankorrel: 100% volkorenmeel. Hierin zitten dus ook al die waardevolle voedingsstoffen uit de kiem en de zemel. Dat maakt volkorenbrood tot een bijzonder gezond brood.
Waarom?
Waarom willen we heel Nederland beter kennis laten maken met volkoren? En waarom is volkoren altijd goed, wat je ook doet? Het antwoord is simpel: volkoren is bijzonder brood. Het wordt namelijk gemaakt van de héle graankorrel. Daarin zitten nu net de meeste vezels, vitamines en mineralen. En het is ook nog eens lekker. Daar voelt je lijf zich dus goed bij!
Gezond en fit Het eten van volkorenbrood draagt op die manier bij aan een goede darmwerking, een optimale spijsvertering en helpt om op een gezond gewicht te blijven. Door de vele vezels in volkorenbrood krijg je minder snel een hongergevoel en kom je dus niet zo gauw in de verleiding om te snoepen. Zo houdt volkoren je gezond en fit, de hele dag door.
Het nieuwe eten Ook het Voedingscentrum vertelt hoe gezond volkoren is. Het adviseert om elke dag 6 à 7 sneetjes brood te eten. Bij voorkeur volkorenbrood. Vaker volkorenbrood eten is een kleine stap naar een gezonder eetpatroon. Precies wat het Voedingscentrum bedoelt met Het Nieuwe Eten. Wie gezond en gevarieerd eet, houdt zijn lichaam gezond. En loopt minder risico op het krijgen van bijvoorbeeld diabetes of hart- en vaatziekten. Kijk op voedingscentrum.nl/volkoren
De smaak van volkoren Volkoren bewijst dat gezond heel erg lekker is. Consumenten gaven in een recent onderzoek van het Voorlichtingsbureau Brood aan dat zij volkorenbrood niet alleen het meest gezonde, maar ook het lekkerste ontbijtproduct vinden. En je kunt natuurlijk op elk moment van de dag volkorenbrood eten. Tussendoor, bij de lunch of bij de avondmaaltijd. Op deze site vind je allerlei verrassende recepten met volkorenbrood. Leuk om samen te maken én om samen van te genieten!